Ahlak Felsefesi

                       AHLAK FELSEFESİ

Ahlak felsefesinin konusu, insanın iradesi ile gerçekleştirdiği eylemlerdir.

Ahlak felsefesi; inceleme ve araştırmalarını, bazı temel kavramlara dayandırmaktadır. Bu kavramları filozoflar farklı farklı tanımlaya bilmektedir.

AHLAK FELSEFESİNİNTEMEL KAVRAMLARI

Ahlak, Etik, Uygulamalı Etik, Ödev, Ahlak yargısı,  İyi, Kötü, Erdem,  Ahlaki karar, Ahlaki eylem, Özgürlük, Sorumluluk ve Vicdan...

Ahlak, kelime olarak huy, karakter gibi anlamlara gelmesine rağmen yaygın olarak kullanımı Latince kökenli MORAL kelimesidir. Bununla birlikte ahlak, insanların toplum içindeki eylemlerini ve birbirleriyle olan ilişkilerini düzenlemek amacıyla kabul edilen ilkeler bütünüdür. Ahlak ve Ahlak felsefesi ( Etik), genellikle aynı anlamda kullanılmasına rağmen birbirlerinden farklı kavramlardır.

Ahlak Felsefesi, ahlakı felsefi açıdan inceleyen ve açıklayan bir düşünce sistemidir. Ahlakın ne olduğunu, ahlaki eylemin nasıl oluştuğunu, insan eylemlerinin dayandıkları temelleri, iyi ve kötü eylemlerin nedenini inceler. Ahlak felsefesi ahlak üzerine sistemli bir şekilde düşünme, soruşturma, ahlaki hayata dair bir araştırma ve tartışma olarak tanımlanabilir. 

Kısaca ahlak iyi ve kötü eylemlerin pratikteki değeri, ahlak felsefesi ise iyi ve kötü eylemin teorisi şeklinde tanımlanır.

Etik, insanın ahlaka ilişkin davranışlarının doğurduğu sorunları ele alan felsefe dalıdır. Etik özel durumlarda insanın nasıl ahlaklı davranabileceği konusunda araştırma yapar. Buna da Uygulamalı etikdenir. Meslek etiği, tıp etiği, çevre etiği gibi.

İyi, genel olarak insanın insan olma değerlerine ve yaşadığı topluma yararlı ve değerli olandır. İnsanın yapması gereken davranışlar "iyi" olarak tanımlanır ve kötünün karşıtıdır.

Kötü ise yapılması istenmeyen, değersiz ve faydasız olan, iyinin karşıtı olarak tanımlanabilir. İnsanın yapmaması gereken davranışlar "kötü"dür.

Özgürlük, kişinin iradesini kullanarak seçim yapabilme durumudur. İnsanın irade ile iyi ve kötü davranışlardan birisini seçme gücü "özgürlük"tür.

Erdem, ahlaki bakımdan sürekli olarak iyi ve değerli olan davranışlardır. Ahlak felsefesinin yücelttiği,övdüğü, arzuladığı ve ön plana çıkarttığı değerlerdir. Örnek olarak alçakgönülülük, yiğitlik, bilgelik, adalet, cesaret vb.

"Sorumluluk" ise, insanın kendi eylemlerinin ya da yetki alanına giren herhangi bir olayın sonuçlarını üstlenmesidir. Sorumluluk ödev ve görev kavramlarıyla ilintilidir. Sorumluluk irade(istenç) özgürlüğünü gerektirir. Ancak bir insanın sorumluluk üstlenebilmesi için bazı niteliklere sahip olması gerekir. Bu nitelikler sağlıklı akıl sahibi olmak, eylemlerinde özgür olmak ve iyi-kötünün bilgisine sahip olmaktır.

Vicdan, insana neyin iyi neyin kötü olduğunu söyleyen ayırt edici güçtür. İnsanı iyi davranmaya yönelten iç ses, bir çeşit iç mahkemedir.

(Vicdanın kaynağı konusunda iki karşıt görüş vardır: Birinci yaklaşıma göre vicdan insana doğa ya da Tanrı tarafından verilen doğal bir yetidir. İkinci görüşe göre vicdan insanda sonradan gelişen bir yetidir. Doğal değil ve öğrenilmiştir. İnsan gelişiminin bir parçasıdır.)

Ahlak yasası ,bireyin nasıl davranacağını belirleyen kurallar sistemidir. Bu kurallar, bize hangi amaçları, nasıl gerçekleştireceğimizi gösterir.

Ahlaki karar, bireyin, kendi özgür iradesi ile bilerek ve isteyerek ahlak yasasına uygun olarak verdiği karardır. Özgür verdiğimiz bu karar ahlaki bir temele dayanmalıdır.

Ahlaki eylem, ahlak açısından değerlendirilebilen, ahlaki bir değere uygun düşen eylemdir. Bu eylem, ahlak yasalarına uygun ve bilinçli olarak yapılmalıdır.Ahlaka uygun davranışı gerçekleştirmek "ahlaksal eylem"dir. Bireyin özgür iradesiyle gerçekleşir. Bilinçli ve amaçlı gerçekleşir.

 ÖRNEK: Derse geç gelen öğrencinin öğretmene gerekçeyi belirtirken doğruyu söylemesi “İYİ”,yalan söylemesi “KÖTÜ”,bu davranışlardan birini seçmesi “ÖZGÜRLÜK”,Doğru söylemeyi seçmesi yani iyiye yönelmesi “ERDEM” dir.(dürüst davranmıştır). Öğrencinin öğretmenine yalan söylemiyeceğini dair kararı ahlaki karardır. bunu davranışları ile eylemleriyle göstermesi ise ahlaki eylemdir. "Yalan kötüdür ve söylenmez." bu da ahlak yasası yada kuralıdır.

İnsan ahlaksal eylemlerde bulunmaktan mutluluk duyabilir. Mutluluk, insanın, yaptığı iyi eylem sonunda duyacağı iç huzurdur.

Ödev, insanların gerçekleştirilmesinden kendilerini sorumlu tuttukları, üstlendikleri görevlerdir.